محرم در ابیانه

مراسم تاسوعا و عاشورا در ابیانه مراسم نخل‌گردانی در روستای ابیانه از مراسمی است که هر ساله در تاسوعا و عاشورا گردشگران زیادی را به این روستا می‌برد.

در روستای ابیانه دو نخل در روزهای عاشورا و تاسوعا گردانده می‌شوند. این نخل‌ها هر کدام به محله‌ای از ابیانه تعلق دارند، محله پایین و محله بالا. در این روزها هرکدام از این نخل‌ها با آداب خاصی مسیرهای مشخصی از ابیانه را باید طی کنند. نخل‌گردانی هر دو محله همراه با مراسم و مناسکی خاص است و باید و نبایدهایی در آن رعایت می‌شود.»
 
این مراسم در روزهای تاسوعا و عاشورا نمونه‌ای از آیین تابوت‌گردانی در ایران است. بنابر شواهد تاریخی، پیشینه مراسم نخل‌گردانی به دوران صفوی برمی‌گردد.

در حال حاضر نیز این آیین در مناطق مختلف ایران به خصوص مناطق مرکزی مانند یزد، کرمان، کاشان، نایین و اصفهان برگزار می‌شود.

نخل تابوت بزرگ و بلندی است که بر آن خنجر و شمشیر و پارچه‌های قیمتی و آیین‌ها بسته شده است و روز عاشورا به عنوان تابوت امام حسین (ع) حرکت داده می‌شود. چون شبیه به درخت خرما ساخته می‌شود به آن نخل می‌گویند. 

نخل‌گردانی در محله پایین ابیانه 
نخل محله پایین، در مسیرهای مشخصی از روستا گردانده می‌شود. در روز تاسوعا، اهالی این محله در جلوی حسینیه جمع می‌شوند و این نخل را از حسینیه بیرون می‌آورند. در درون حسینیه فردی که نوبتش است سوار نخل می‌شود. حق نشستن بر روی نخل به طایفه‌هایی مشخص تعلق دارد. این حق به صورت موروثی به این افراد رسیده است. فردی که سوار نخل می‌شود باید در روز عاشورا و تاسوعا به حمل‌کنندگان نخل، ناهار و شام نذری بدهد. امروزه این غذاهای نذری را به همه افراد شرکت‌کننده در مراسم عزاداری می‌دهند. حمل‌کنندگان نخل نیز در گذشته از طوایف خاصی بوده‌اند اما امروزه مردان جوان همه طوایف ایم محله می‌توانند در حمل نخل شرکت کنند.

رسم است که در روز عاشورا نخل را بر زمین نگذارند. آن را از حسینیه تا سرچشمه(قبرستانی در شرق روستا) می‌برند و در سرچشمه به زمین می‌گذارند و بعد از صرف ناهار نذری نخل را به حسینیه برمی‌گردانند و آن را از کوه سرچشمه به بالا می‌کشند. قسمت بسیار مشکل حمل نخل محله پایین، حمل نخل در این مسیر است.

در روز عاشورا نخل مسیر طولانی‌تری را طی می‌کند. در واقع علاوه بر مسیر روز تاسوعا، چند کوچه به طرف محله بالا حرکت می‌کند. در این روز نخل را در نقطه‌های بخصوصی که سال‌های سال متداول بوده است، بر زمین می‌گذارند. گاهی کسانی که نذر داشته باشند در پیش پای نخل گوسفندی قربانی می‌کنند.
 نخل گردانی در محله بالای ابیانه
 مراسم نخل‌گردانی در محله بالای ابیانه در روز تاسوعا پس از مراسم «جاق جاقازنی» شروع می‌شود. پس از این که معتمدان و بزرگان محله در جلو حسینیه جمع می‌شوند، نخل را از حسینیه بیرون می آورند. در این محله نیز افراد به خصوصی حق سوار شدن بر نخل را دارند و طوایف به خصوصی نیز از حق گرفتن پایه‌های نخل برخوردارند.

در این محله نیز نخل در مسیر مشخصی گردانده می‌شود و آیین آن مشابه محله پایین است. توقف نخل محله بالا برای صرف ناهار در مسجد و حسینیه حاجت‌گاه است که در غرب روستا قرار دارد. مراسم نخل‌گردانی در روز عاشورا در محله بالا و پایین پس از برگزاری مراسم طلوع‌خوانی انجام می‌شود و تا ظهر عاشورا ادامه دارد. در محله بالا نیز چون تعداد طوایفی که می‌توانند سوار نخل شوند زیاد است، نوبت هر چند سال یک‌بار به افراد می رسد.

نخل هر منطقه فقط در محدوده همان محله گردانده می شود و مجاز نیست که به محدوده محله دیگر وارد شود. در روز عاشورا دو نخل در یک نقطه با هم روبرو می‌شوند که در این هنگام نخل‌ها به هم سلام می‌کنند.